درد و دل‌های یک صنعتگر قدیمی؛
با عشق در صنعت دوام آورده‌ایم
حمایت از تولیدکننده؛ جمله‌ای که بارها از زبان دست‌اندرکاران صنعت شنیده‌ایم. اما تنها در حد یک شعار باقی مانده است. امروز دغدغه بسیاری از صنعتگران و تولیدکنندگان، پوشاندن جامه عمل بر این شعار است تا بتوانند با تغییر نگاه جامعه، صنعت را به سمت جلو حرکت دهند. در همین زمینه، شنیدن درد و دل‌های افراد قدیمی و با تجربه اهالی صنعت، خالی از لطف نیست. کسانی که در راه پیشرفت صنعت کشور، به ویژه صنعت برودت، تجربه‌های ارزنده‌ای کسب کرده‌اند. آغاز سال جدید و سنت زیبای دید و بازدید از بزرگان، بهانه خوبی بود تا به سراغ شرکت «برودتی و حرارتی نیک»، یکی از شرکت‌های قدیمی صنعت برودت برویم و با «داوود علی نیکنام» گفت‌و‌گویی داشته باشیم.
برودتی نیک، حاصل سال‌ها تجربه
برای گفت‌وگو با مدیرعامل شرکت برودتی نیک، راهی کارخانه این مجموعه شدیم. جایی که علی نیکنام روزهای سخت و جذابی را در کنار پرسنل خود گذرانده و کوله‌باری از تجربه برای خود اندوخته است. نیکنام که ۶۶ سال دارد، خود را نسل دوم صنعت برودت ایران می‌داند. او این صنعت پیچیده و سخت را از پدر که یکی از مدیران اولین کارخانه سردخانه‌سازی در ایران بود، به ارث برده و به سبب علاقه‌ای که به این صنعت داشته، از تمام فن‌آوری‌های روز صنعت برودت شناخت پیدا کرده است.
مدیرعامل شرکت برودتی نیک می‌گوید: «اگر چه در این حوزه تحصیلات آکادمیک ندارم، اما تحقیقات و مطالعا‌ت علمی و عملی مختلفی در حوزه برودت صنعتی انجام داده‌ام. ضمن این‌که به سبب ارتباط تنگاتنگی که با چند شرکت بزرگ اروپایی داشتم، به دانش فنی روز دنیا در این صنعت دست یافتم. به همین سبب از سال ۴۶ به صورت تخصصی در صنعت برودت، فعالیت خود را شروع کردم. از همان سال‌های ابتدایی ورود به این عرصه و تاسیس شرکت برودتی نیک در سال ۴۸، در حوزه ساخت یخچال‌های مغازه‌ای، سردخانه‌های کوچک و شیلاتی اقدام کردیم. بعد از انقلاب ایران، به سبب فشارها و جنگی که به ایران تحمیل شده بود، تصمیم گرفتیم تجهیزات سردخانه‌ای را توسعه و به صنایع بزرگ‌تری رسوخ پیدا کنیم. به همین جهت برای نخستین بار در ایران، سردخانه‌های بزرگ، سامانه‌های آمونیاکی و تعداد زیادی از تجهیزات آن را طراحی، تولید و اجرا کردیم. از این رو یکی از اولین پروژه‌های شرکت برودتی نیک، ساخت چندین دستگاه یخ‌ساز فریونی و آمونیاکی در مناطق جنگی ایران بود که روی تریلی قرار می‌گرفت و در محل، یخ‌ساز شروع به کار می‌کرد.
از آن روز تاکنون صنعت برودتی به تدریج در ایران پا گرفت و امروز نه تنها شرکت برودتی نیک بلکه شرکت‌های زیادی در کشور شروع به کار طراحی و ساخت سردخانه می‌کنند، به‌صورتی‌که این صنعت در ایران بومی شده است. در واقع کشور در صنعت برودتی به طور نسبی خودکفا شده است. در حال حاضر ایران در صنعت برودت از کشورهای همسایه، خاورمیانه و آسیای میانه بسیار قوی‌تر است و می‌تواند به عنوان یک رقیب سر سخت برای شرکت‌های اروپایی محسوب شود».
برای موفقیت باید اهداف مشخص داشت
اعتبار نام شرکت نیک در بین بسیاری از برندهای مطرح صنایع غذایی و دیگر صنایع کشور که از صنعت برودتی استفاده می‌کنند، حاصل بیش از نیم قرن تجربه و تلاش این شرکت در صنعت برودت است. علی نیکنام در این‌باره می‌گوید: «امروز هر محصول غذایی را با هر برندی تهیه کنید، برودتی نیک در آن دخیل بوده است. چرا که بسیار از برندهای مطرح صنایع غذایی و دیگر صنایعی که با صنعت برودت در ارتباط هستند، ۷۰ درصد ماشین‌‌آلات و تجهیزات برودتی خود را از شرکت نیک تامین می‌کنند. بدون اغراق این شرکت ۷۵ درصد بازار ایران را در حوزه برودت صنعتی در اختیار دارد و امروزه شرکت نیک در صنعت برودت در کشور حرف اول را می‌زند و همه همکاران ما به این موضوع اذعان دارند».
به هرحال، شرکت برودتی و حرارتی نیک را می‌توان نخستین شرکت ایرانی دانست که گام در راه صنعت مهم و اساسی تبرید نهاده و در راه تحقق آرمان‌ها و ایده‌آل‌های آن، در جامعه ایرانی کوشیده است. به گفته نیکنام، جذب دانش فنی و به روز رساندن فن‌آوری تولید، ایجاد همکاری و روابط مفید با شرکت‌ها و سازمان‌های نام آور جهانی از نخستین اهداف این شرکت بوده و هست.
نگاهی کوتاه به محصولات برودتی و حرارتی نیک
بی‌شک، طراحی، تولید و نصب صدها پروژه ملی برودتی در ایران و صدور بسیاری از تجهیزات به خارج، می‌تواند نتیجه سیاست اصولی یک شرکت موفق باشد. مدیر عامل شرکت نیک با اشاره به این که امکانات ماشینی خطوط تولیدی مختلف شرکت نیک در خیلی از زمینه‌ها بدون اغراق در حد امکانات شرکت‌های بزرگ جهانی است، گفت: «در عرصه صنعت برودت، محصولات و تجهیزات خاصی را در خط تولیدمان داریم. یکی از تولیدات پر فروش شرکت، دستگاه ماشین بستنی‌ساز قیفی است که در سال ۶۳ برای نخستین بار در ایران طراحی و ساخته شد. دستگاهی که از نظر کیفی با محصولات مشابه ایتالیایی و آمریکایی خود قابل رقابت است. از دیگر محصولات این شرکت می‌توان به آیس بانک پیش ساخته، اواپراتور‌های فریونی سری NBC، ایر واشر ۶۰۰۰، انواع هواسازهای سرمایشی و گرمایشی و تجهیزات آن، انواع فیلترهای قابل استفاده در هوا ساز، تونل انجماد فوق سریعIQF، کندانسور برودتی، کندانسور‌های تبخیری و برج‌های خنک‌کن، کندانسور هوایی سریNGC، انواع مخازن تحت فشار، یونیت کمپرسور اسکرو مایکوم، یونیت کمپرسور پیستونی مایکوم اشاره کرد. ضمن این‌که شرکت نیک نمایندگی انحصاری کمپرسورها و سامانه‌های برودتی مایکوم ژاپن در ایران است. این محصولات در صنایع نفت و گاز، صنایع غذایی، ساخت راکتورهای هسته‌ای و در تولید بتن مورد استفاده قرار می‌گیرد. در واقع هر کجا به صنعت برودت احتیاج باشد، ما آماده خدمت هستیم».
به صنعت کشور اعتماد داشته باشیم
شرکت نیک علاوه بر فن‌آوری‌هایی که در صنعت برودت وارد کرده است، دستی نیز در ساخت محصولات تهویه مطبوع دارد. علی نیکنام با اشاره به این موضوع می‌گوید: «طبیعی است که همه ما به سمت فن‌آوری‌های جدید حرکت می‌کنیم. چرا که در این فن‌آوری‌ها هدف صرفه‌جویی در انرژی است. به هرحال امروز هر تولیدکننده با کیفیتی به دنبال آن است تا دستگاهی با راندمان بالاتر، مصرف انرژی کمتر و نگهداری آسان‌تر تولید کند. از این رو شرکت ما نیز از ابتدا، به صورت تخصصی روی صنعت برودت که یک صنعت پیچیده است و فن‌آوری آن در ایران نبود، فعالیت داشتیم. اما از آن‌جایی که بیش از ۸۰ درصد بازار صنعت تهویه مطبوع ایران از خارج تأمین می‌شود و اصولا کالای با کیفیتی نیستند، ما سعی کردیم نوآوری‌های جدید را وارد صنعت تهویه مطبوع کنیم. چراکه بر این باوریم، توان صنعتی در ایران بسیار بالا است و در صورت حمایت از صنعت تهویه مطبوع، نیاز به واردات محصولات این صنعت نداریم. به شرط آن‌که به صنعت داخل اعتماد داشته باشیم و در سامانه‌های تهویه مطبوع کیفیت را در نظر بگیریم».
برای حمایت از تولید داخل باید نگاه‌ها تغییر کند
امروز دغدغه بسیاری از فعالان عرصه صنعت برای پیشرفت و حمایت تولید کالای داخلی، تغییر تفکر جامعه نسبت به کالای ایرانی است. مدیرعامل شرکت نیک در این خصوص درد و دل‌های زیادی دارد، او می‌گوید: «وقتی بازار ایران را به دست خارجی‌ها می‌دهیم، اگر تولیدکننده قوی و باکیفیتی هم باشیم، در این شرایط کوچک و ضعیف می‌‌مانیم و از بین می‌رویم. باید با حمایت دولت افکار مردم و همه اقشار جامعه را به سوی استفاده از کالای با کیفیت ایرانی هدایت کرد تا شاهد رونق صنعت و تولید باشیم. کافی است، دست‌اندرکاران این امر، همان امتیازی که برای کالاهای خارجی قایل هستند، برای کالای ایرانی نیز ارزش‌گذاری کنند. بی‌شک با حمایت و خرید از تولید داخلی، سرمایه و پول ملی نیز از کشور خارج نمی‌شود. ضمن این‌که باید این موضوع را در نظر بگیرند که من تولیدکننده نه تنها کارآفرین هستم، بلکه با ساخت یک محصول کار‌آفرین‌سازی نیز می‌کنم. نکته دیگر این‌که صنعت برودت، یکی از صنایع استراتژیک کشور است. چرا که با صنایع غذایی که نیاز اولیه هر جامعه‌ای است، سر و کار دارد. در نهایت این‌که با تقویت تولیدکنندگان دارای استاندارد، می‌توان جوابگوی نیاز مصرف داخل باشیم و بستر پیشرفت را برای آن‌ها فراهم کنیم».
با صادرات محصول ایرانی، یک گل به کشورهای دیگر زده‌ایم
رقابت در بازارهای بین‌المللی آرزوی هر تولیدکننده داخلی است. نیکنام با اشاره به فعالیت شرکت نیک در عرصه صادرات بیان می‌کند: «به کشورهای زیادی از جمله، عراق، ارمنستان، ترکمنستان و رومانی محصولاتمان را ارسال کرده‌ایم و در پروژه‌هایی فعالیت داریم، اما به سبب شرایط کشور و گرانی ارز، نتوانستیم نتیجه دلخواه را به دست آوریم. به هرحال امروز برای ورود موفق به بازارهای جهانی باید تفکرمان را تغییر دهیم. باید قبول کنیم که تولیداتمان در عرصه صنعت برودت آن‌قدر باکیفیت هستند که بتواند بازارهای جهانی را فتح کند. به نظر من، آن زمان که عراق با موشک مناطقی از ایران را هدف می‌گرفت، امروز ایران اگر تولیدات باکیفیت به این کشور ارسال کند، گویا یک موشک به خاک عراق زده است. ما برای این‌که نشان دهیم قوی هستیم باید صادراتمان را تقویت کنیم. گل زدن فقط در زمین فوتبال نیست، بلکه با صادرات تولیداتمان به هر کشوری، می‌توانیم گل بزنیم».
و در پایان…
در پایان این گفت‌وگو، علی نیکنام از عشق خود به صنعت برودت گفت و بر این باور بود که اگر به صنعتی که در آن کار می‌کنم، عشق و علاقه نداشتم، دوام آوردن با همه این مشکلات بسیار سخت بود. او می‌گوید: «من برای پیشرفت صنعت کشور با عشقی که به کشور، صنعت برودت و پرسنلی که در این مجموع کار می‌کنند دارم، پا فشاری می‌کنم تا قدمی برای مردم و مملکت بردارم. امیدوارم سال جدید برای همه آن‌هایی که عاشقانه در این صنعت فعالیت می‌کنند، سال پر باری باشد».
سوتیتر:
کشور در صنعت برودتی به طور نسبی خودکفا شده است. در حال حاضر ایران در صنعت برودت از کشورهای همسایه، خاورمیانه و آسیای میانه بسیار قوی‌تر است و می‌تواند به عنوان یک رقیب سر سخت برای شرکت‌های اروپایی محسوب شود
ما برای این‌که نشان دهیم قوی هستیم باید صادراتمان را تقویت کنیم. گل زدن فقط در زمین فوتبال نیست، بلکه با صادرات تولیداتمان به هر کشوری، می‌توانیم گل بزنیم