مدیر عامل تهویه دانان تهران:
رشد بی‌رویه کارخانه‌های دیگ‌ساز بدون استاندارد، خطرآفرین است
ساخت و تولید تجهیزات تاسیساتی تجربه و تلاش مستمر همراه با توانایی علمی بالا می‌طلبد. «تهویه دانان تهران» یکی از شرکت‌هایی است که فعالیت تولیدی خود را در زمینه تولید دیگ‌های بخار، آب‌گرم و آب داغ در سال ۱۳۷۶ در شهرک صنعتی عباس‌آباد شروع کرد.
برای بررسی چالش‌ها و تنگناهای موجود در امر تولید با «مهندس رشید سراب فرد ثابت»، مدیر عامل شرکت تهویه دانان تهران به گفت‌وگو نشستیم.
شرکت تهویه دانان تهران با چه هدفی به امر تولید تجهیزات تاسیساتی روی آورد و تاکنون چه روندی را طی کرده است؟
ما از این منظر وارد چرخه تولید شدیم تا در راستای توسعه علمی و صنعتی گام برداریم و با اتکا به تمدن کهن کشورمان و با به‌کارگیری افراد خلاق و توانمند، به سهم خود در این راه موثر باشیم. از این رو با هدف رقابتی سالم و سازنده، تلاش و بهره‌گیری از تکنولوژی برتر، به چرخه عظیم تولید وارد شدیم. تلاش می‌کنیم با استفاده از تخصص، تجربه، خلاقیت و به‌کارگیری مواد اولیه مرغوب در صنعت حرارت مرکزی و تهویه مطبوع تولیداتی با کیفیت داشته و ضمن جلوگیری از واردات این نوع کالا، باعث خودباوری و غرور ملی در این عرصه باشیم. به همین جهت با شعار ایرانی شایسته بهترین‌ها است، کارخانه تهویه دانان تهران را در سال ۱۳۷۶ راه‌اندازی کردیم.
به‌طور اخص در چه زمینه‌هایی تولید و فعالیت می‌کنید؟
از‌آن‌جایی‌که بیشتر اقوام در حوزه تاسیسات فعالیت می‌کردند، به این رشته علاقه‌مند شدم. پس از گذراندن رشته برق در دوران هنرستان، رشته تاسیسات را در مقاطع بعدی ادامه دادم. با توجه به تجربیاتی که در حوزه دیگ‌سازی به‌دست آوردم، با دید دقیق و ظریف‌تری به تاسیسات نگاه کردم. در این راستا سعی کردم، در تولید محصولات، ایراداتی را که کالاهای خارجی داشتند برطرف کرده و کالای مطلوب و با کیفیت تولید کنیم. از این رو بیشتر به تولید دیگ‌های بخار، آب‌گرم و آب داغ می‌پردازیم و با نام تجاری TDT در بازار عرضه می‌کنیم.
محصولاتتان را در چه حجم و ظرفیتی تولید می‌کنید؟
شرکت امکان طراحی و تولید دیگ بخار را از ظرفیت ۵۰ کیلو بخار تا ۳۰ تن بخار در ساعت و تولید دیگ آب‌گرم را از ۲۰۰ هزار کیلو کالری تا ۲۰ میلیون کیلو کالری دارد.
آیا تنها در زمینه دیگ‌سازی فعالیت دارید؟
خیر، ما علاوه بر انواع دیگ، سازنده تجهیزات جانبی دیگری همچون سختی‌گیر از ظرفیت۶۰ هزار تا ۲ میلیون گرین و دیگ روغن‌داغ از ظرفیت ۵۰۰ هزار تا ۵/۵ میلیون کیلو کالری هستیم. از دیگر تولیدات این شرکت، فیلتر شنی جهت تصفیه آب در ظرفیت‌های مختلف و مخازن تحت فشار در دو طراحی افقی و عمودی و در ظرفیت و اشکال مختلف با جنس فولاد کربن استیل، آلیاژی، آلومینیوم و استنلس استیل است.
همچنین مبدل‌های حرارتی شل تیوپ، دی اریتور و ایرسپریتور و راکتور را در ظرفیت‌های متفاوت طراحی، تولید و عرضه می‌کنیم.
با توجه به این‌که بسیاری از کارخانه‌های سازنده تاسیسات داخلی، محصولاتشان مهندسی معکوس بوده و از یکسری الگوهای خارجی همچون کارخانه‌های اروپایی، آمریکایی و ژاپنی برای تولید محصولاتشان استفاده می‌کنند؛ شما برای بهبود بخشیدن به کیفیت کالاهای تولیدی شرکت در ابتدا از چه الگویی استفاده می‌کردید و چگونه توانستید درآن تغییراتی ایجاد کنید؟
همان‌طور‌که بیان کردم، از‌آن‌جایی‌که در دوران تحصیل در یک شرکت بزرگ تاسیساتی سرپرست کارگاه‌های مختلف بودم، در آن‌جا توانستم با دیگ‌های بخار و دستگاه‌های سرمایشی بیشتر آشنا شوم و به مسایل فنی آن‌ها نفوذ پیدا کنم. همیشه در این فکر بودم دستگاه‌های فراتر و با کیفیت بالاتر تولید کنیم. به همین جهت باید بگویم شرکت تهویه دانان تهران در ساخت و طراحی محصولات، مهندسی معکوس نداشته است و تولید تمام دیگ‌ها را متخصصان شرکت انجام می‌دهند.
در این‌جا لازم است به این نکته اشاره کنم که بستر و پایه تمام دیگ‌ها، رعایت مندرجات و دستورالعمل‌های استاندارد بین‌المللی BS2790 است که مطابق با استاندارد ملی ایران به شماره isiri4231 جهت دیگ‌های بخار و به شماره isiri7911 جهت دیگ‌های آب‌داغ است. از این‌رو همه شرکت‌های سازنده دیگ باید با همان دستورالعمل و استاندارد محصولات خود را تولید کنند.
بیشتر چه نوع دیگ‌هایی را تولید می‌کنید؟
تهویه دانان تهران سه نوع دیگ طراحی و تولید می‌کند. یک نوع WET BACK 3 Pass، نوع دیگر DRY BACK 3 Pass و نوع سوم دیگ REVERS FLAM است. البته در حال حاضر درصدد طراحی نوع چهارم دیگ هستیم کهShell shell tupe است و به‌صورت آزمایشی در کارخانه به مرحله تولید رسانده‌ایم. از این‌رو شرکت تهویه دانان تهران برای دستیابی به کیفیتی هر چه مطلوب‌تر، طراحی دیگ‌ها را به‌گونه‌ای سامان‌دهی کرده است تا بتواند با کنترل سرعت در مسیر انرژی گرمایی و گسترش سطح تبادل سیکل سیال، به بالاترین سطح راندمان و کمترین میزان هدر‌رفتگی انرژی بر مبنای فاکتورهای اقتصادی دست یابد.
در زمینه فیلتر شنی و سختی‌گیر چقدر پیشرفت داشته‌اید؟ آیا توانسته‌اید بازار داخلی را اغنا کنید؟
می‌دانید که هر دیگ آب‌گرم و بخار نیازمند آب نرم و بدون املاح است. درواقع این کلسیم، منیزیم، منگنز و دیگر محلول‌های در آب توسط دستگاه سختی‌گیر از آب تغذیه دیگ جدا می‌شود. لذا هر دیگ نیازمند تجهیزات جانبی همچون سختی‌گیر و دی‌اریتور می‌باشد. دی‌اریتور جهت حذف کامل co و o۲ از آب در مدار تغذیه دیگ قرار می‌گیرد. ما در واقع به این جهت سختی‌گیر را تولید کرده تا بتوانیم از دیگ‌های خودمان مراقبت کنیم. به هرحال توانسته‌ایم هم‌پای دیگ‌هایمان، سختی‌گیر نیز به مشتریانمان عرضه کنیم. ضمن این‌که در حد بسیار وسیعی فیلتر شنی تولید و به مراکز مهم و بزرگ کشور ارسال می‌کنیم. به‌طور مثال تهویه دانان تهران یکی از بزرگ‌ترین فیلتر شنی‌ها را برای کارخانه فولاد یزد ساخته است.
آیا کارخانه‌های مثل فولاد مبارکه اصفهان می‌توانند مواد اولیه محصولات شرکت را تامین کنند یا باید از خارج تهیه کنید؟
همان‌طور‌که در شعارمان پیداست، ایرانی شایسته بهترین‌ها است و ما این موضوع را در عمل ثابت کردهایم. از این رو تا آن‌جا که بتوانیم از مواد اولیه ایرانی استفاده می‌کنیم؛ ولی متاسفانه این مواد اولیه فقط در حد ورق آن هم تا ضخامت ۱۵ میلی‌متر وجود دارد و بقیه مواد اولیه از خارج ایران تامین می‌شود.
بیشتر کدام مواد اولیه از ایران تامین می‌شود؟
همان‌طور‌که گفته شد، کلیه مواد اولیه مانند الکترود، فلنج، ناودانی، نبشی و فولاد درها از ایران تامین می‌شود. همچنین فولاد آتش‌خوار با ضخامت بالاتر از ۱۵ میلی‌متر، تیوپ‌ها و برخی کنترل‌ها از اروپا تهیه می‌شود.
اکنون جایگاه شرکت تهویه دانان در بازارهای داخلی و صنعت دیگ‌سازی چگونه است؟
هر تولیدکننده‌ای در بازار داخلی، مشتریان خاص و هم‌تراز خود را دارد. بعضی از تولیدکنندگان بیشتر بازاری تولید می‌کنند و اغلب خریداران آن‌ها، واسطه‌‌ها و مراکز فروش هستند. اگر چه برخی از تولیدکنندگان در سطح دیگری فعالیت می‌کنند ولی آن‌ها نیز مشتریان ویژه خود را دارند.
شرکت تهویه دانان تهران به لحاظ کیفیت محصول تا به امروز تندیس‌ها و گواهینامه‌های متعددی را کسب کرده است. ضمن این‌که از سایپا، شرکت نفت، فرودگاه‌های کشور و بسیاری از مراکز دولتی و نظامی تقدیرنامه دریافت کرده است. این موضوع بیانگر کیفیت مطلوب کالاهای تولیدی شرکت است. چراکه مواد اولیه خوبی را خریداری می‌کنیم، روی انتخاب مواد اولیه وقت بسیار می‌گذاریم و آن‌ها را آنالیز کرده و در نهایت زمانی که صحت و کیفیت این مواد برایمان محرز شد، در خط تولید قرار می‌گیرد.
تحریم‌ها چه اثراتی بر تولید و تهیه مواد اولیه شما گذاشت و در این سال‌ها با چه مشکلاتی روبه‌رو بوده‌اید؟
اگرچه در دوران تحریم، یک مقطع کوتاهی دچار کمبود مواد اولیه شدیم اما در این مقطع به تولید قطعات دیگر پرداختیم و پس از تامین کسری مواد اولیه، تولیداتمان را در بازار عرضه کردیم.
جدا از بازارهای داخلی، چقدر در بازارهای جهانی فعالیت داشته‌اید و چه موفقیت‌های را به‌دست آورده‌اید؟
جهموری آذربایجان یکی از کشورهایی است که دیگ‌های تهویه دانان تهران به آن‌جا صادر می‌شود و بسیار مورد توجه قرار گرفته است. این دیگ‌ها وارد خط تولید یکی از کارخانه‌های آمریکایی می‌شود که در جمهوری آذربایجان فعالیت می‌کند. مسئولان کارخانه بیان داشتند که اگر ما این خط تولید را به هر نقطه‌ای از خاورمیانه به فروش برسانیم، حتما دیگ آن را از تهویه دانان تهران تهیه می‌کنیم. همچنین به کشورهای عراق و افغانستان نیز صادرات داشته‌ایم. ضمن این‌که امسال توانستیم به آسیای میانه نیز دیگ‌های تولیدی‌مان را صادر کنیم.
یکی از ایراداتی که به تولیدات داخلی گرفته می‌شود این است که شرکت‌های تولیدی در کارخانه به بخش تحقیق و توسعه (R&D) اهمیت چندانی نمی‌دهند. آیا شرکت شما در این زمینه آن‌قدر سرمایه‌گذاری می‌کند که بتواند پویا عمل کند؟
شرکت تهویه دانان تهران عضو انجمن تحقیق و توسعه است و در بخش تولید در حد خوبی ظاهر شده است، چرا که ما در کارخانه دیگ‌های آب‌گرم برقی تولید کردهایم. این دیگ را به یکی از کشورهای هم‌جوار به‌صورت واسطه‌ای صادر می‌کنیم. روی راندمان‌های بالاتر در حال تحقیق هستیم. همچنین یکسری کالاهای خاص همچون پکیج گازوییلی در خط تولیدمان داریم که به احتمال زیاد در نمایشگاه تاسیسات امسال تهران به نمایش خواهیم گذاشت.
از این رو باید در پاسخ سوال شما بگویم، در حال حاضر شرکت‌های تولیدکننده داخل توان این را ندارند که بتوانند روی تحقیق و توسعه سرمایه‌گذاری کلانی داشته باشند و همین که شخص کارآفرین در جامعه فعلی بتواند سرپا بماند ارزش فراوانی دارد.
متاسفانه در سال‌های اخیر رویکرد شرکت‌های تولید داخل، توسعه‌محور نبوده و بیشتر به سود دریافتی از کالای تولید شده فکر می‌کردند. آیا بر این باور نیستید که پیشرفت در امر تحقیق و توسعه می‌تواند سود بیشتری به همراه داشته باشد؟
هدف شرکت تهویه دانان تهران از ورود به عرصه تولید، سودآوری نبوده است. ما از ابتدا، شعارمان مشخص بود که قصد داریم در قطع نیاز جامعه به کشورهای خارج حرکت کنیم. اولویت شرکت ابتدا نو‌آوری و کیفیت مطلوب کالای تولیدی است و در درجه‌های بعدی به سودآوری فکر می‌کنیم. شرکت ما از ابتدای تاسیس تا بدین‌جا روی پای خود ایستاده و برعکس آن دسته از تولیدکنندگان که برای هر حرکتی می‌گویند حمایت دولتی نشده‌ایم؛ ما می‌گویم حال که توان کمک اقتصادی وجود ندارد، ما با تلاش خودمان حرکت کنیم. تصورمان بر این است هر ایرانی وطن‌پرست در این شرایط اقتصادی باید به مردم و دولت یاری رساند. البته دولت باید به تولیدکنندگان این صنعت توجه بیشتری داشته باشد و در تسهیل امور صنعتگران راهکاری بیاندیشد.
برای توسعه کارهایتان چه برنامه‌هایی دارید؟
هر شرکتی اگر بخواهد در عرصه رقابت حضور داشته باشد باید افکار جدید داشته و روی تولیدات مدرن و با کیفیت فکر کند تا بتواند سهم بیشتری از بازار را اشغال کند. به هرحال ما نیز همانند همکارانمان، سعی می‌کنیم تولیدات و طراحی‌های نوینی را به بازار ارایه دهیم.
در سال‌های اخیر چه دستاوردهایی داشته‌اید و به بازار عرضه کرده‌اید؟
همان‌طور‌که می‌دانید دیگ‌های بخار با ظرفیت ۱۰۰ الی ۳۰۰ کیلو بخار در ساعت به‌صورت عمودی طراحی و تولید می‌شود. اما دیگ‌های عمودی از نظر انتقال و جابه‌جایی مشکل فراوانی داشتند، تنظیم سوخت مشعل در این دیگ‌ها به درستی انجام نمی‌شد، تعمیرات در این دیگ‌ها غیر ممکن بود و راندمان پایینی داشت. از این‌رو تهویه دانان دیگ افقی با ظرفیت ۵۰ کیلو بخار در ساعت طراحی و به بازار عرضه کرد. این دیگ‌ها راندمان بالایی دارند و همین‌طور از نظر حمل و نقل و تعمیر بسیار راحت هستند. ضمن این‌که تنظیم شعله به جهت امکان دید به درستی انجام می‌شود. این موضوع در صرفه‌جویی سوخت بسیار موثر است.
در این راستا آیا محصولات شما به استانداردهای جهانی و ملی رسیده است؟
شرکت تهویه دانان دارای پروانه بهره‌برداری در زمینه تولید انواع دیگ بخار، آب‌گرم و آب‌داغ، مبدل‌های حرارتی و مخازن تحت فشار از وزارت صنعت، معدن و تجارت است. از آن‌جایی که دیگ جز کالاهای است که باید دارای استاندارد باشد، کلیه تولیدکنندگان ملزم به گرفتن نشان استاندارد از موسسه ملی و تحقیقات صنعتی ایران هستند. شرکت بازرسی کیفیت و استاندارد ایران پس از عقد قرار داد با شرکت‌های با صلاحیت، مواد اولیه وطراحی دیگ‌ها را تایید و در مراحل مختلف از دستگاه‌های درحال تولید بازدید به عمل می‌آورد. در نهایت نسبت به صدور پلاک و گواهینامه اقدام می‌کند.
تهویه دانان جز آن دسته از کارخانه‌هایی است که با این شرکت قرارداد منعقد کرده است. علاوه بر این، برگزیده نشان طلایی پنج قاره بزرگ در خصوص کیفیت و برتری از کنوانسیون جهانی ۲۰۱۱ ایتالیا، عضویت انجمن صنعت تاسیسات، گواهی برگزیده ستاره طلایی در برتری کیفیت کنوانسیون جهانی ۲۰۱۱ فرانسه، گواهینامه سیستم مدیریت کیفیت ISO9001:2008 از شرکت URS انگلستان، دارای معتبرترین گواهینامه در سامانه مدیریت کیفیت T.Q.C.S از ایتالیا، عضویت انجمن تخصصی تحقیق و توسعه(R&D) وزارت صنعت، معدن و تجارت، دارای گواهینامه تایید نقشه از شرکت آلمانی TUV RHEINLAND، دارای گواهینامه QC100 در کیفیت و برتری از پاریس و عضویت انجمن جهانی کیفیت و انجمن علمی کیفیت ایران از دستاوردهای شرکت تهویه دانان تهران است.
در زمینه استاندارد‌سازی محصولات داخلی، چه مشکلاتی وجود دارد؟
در ایران از استاندارد بین‌المللی BS2790 و استانداردهای ملی به شماره isiri 4231 وisiri 7911 استفاده می‌شود. اما دو نهاد گواهینامه کیفیت را برای دیگ‌ها صادر می‌کنند. یکی شرکت کیفیت و بازرسی ایران و دیگری شرکت‌های خصوصی هستند که در زمینه بازرسی دیگ مسئولیت دارند. دیگ‌سازهایی که زیر نظر شرکت کیفیت و بازرسی ایران فعالیت می‌کنند، موظف هستند در دیگ‌های آب‌گرم همانند دیگ‌های بخار از فولاد آتش‌خوار استفاده کنند. ولی شرکت‌هایی که به‌صورت خصوصی این بازرسی را انجام می‌دهند، فولاد ساختمانی(st37) را در دیگ‌های آب‌گرم مجاز می‌دانند. ضمن این‌که شرکت‌های مذکور جوش‌های دیگ آب‌گرم را رادیوگرافی یا آلترسونیک نمی‌کنند. این امر سبب می‌شود، رقابت سالم در بازار از بین برود و شناسایی محصول برتر برای مشتریان سخت شود.
یعنی سازمان استاندارد هردو نشان و کیفیت را قبول دارد؟
متاسفانه بله
راهکار چیست؟
در گذشته، مدیران انجمن مهندسی صنعت تاسیسات قصد داشتند، به موازات شرکت‌های بازرسی کیفیت، نمایندگانی را از انجمن مذکور در این شرکت‌ها مقیم کنند و بازدید مضاعفی را از این‌گونه کارخانه‌ها به عمل آورند. از این‌رو اداره استاندارد می‌تواند کمی قوی‌تر و فعال‌تر حرکت کند و قانون یک پارچه‌ای برای دیگ‌سازها تدوین کند.
آیا کارخانه‌های دیگ‌سازی بدون استاندارد وجود دارد؟
بله، متاسفانه در حومه شهرها کارخانه‌های دیگ‌سازی بدون استاندارد و پروانه وجود دارد. راه‌اندازی بی‌رویه کارخانه‌های دیگ‌سازی بدون استاندارد می‌تواند هشداری باشد برای مسئولان مربوطه، چرا که دیگ‌بخار و دیگ‌آب‌گرم محصولات خطرناکی هستند که با دمای بالا کار می‌کنند و می‌توانند علاوه بر خطرات مالی، خطرات جانی نیز برای مصرف‌کنندگان به همراه داشته باشند. منظور این نیست که این کارخانه‌ها تعطیل شوند، بلکه حمایت شده و بر اساس استاندارد به تولید مبادرت کنند. همچنین به آن‌ها آموزش داده شود تا کالای استاندارد وارد خط تولید کنند.
و صحبت پایانی؟
یکی از مسائلی که مصرف‌کنندگان ما از آن کمتر آگاهی دارند، بازدید دوره‌ای دیگ‌ها است. متاسفانه مصرف‌کنندگان این موضوع را جدی نگرفته و به آن اهمیتی نمی‌دهند. شرکت تهویه دانان تهران در دفترچه راهنمای محصولات خود طریقه حمل، پیاده‌سازی، جابه‌جایی، راه‌اندازی و نگهداری دیگ‌ها را نوشته است.
لازم به ذکر است که دیگ‌های آب‌گرم و بخار باید سالیانه و دوره‌ای از طرف شرکت‌های دارای مجوز مورد بازدید قرار گیرند و ضخامت‌سنجی و هیدرو تست شود و همچنین قطعات مکانیکی و کنترلی و برقی دیگ‌ها.
سو تیتر
راه‌اندازی بی‌رویه کارخانه‌های دیگ‌سازی بدون استاندارد می‌تواند هشداری باشد برای مسئولان مربوطه، چرا که دیگ‌بخار و دیگ‌آب‌گرم محصولات خطرناکی هستند که با دمای بالا کار می‌کنند و می‌توانند علاوه بر خطرات مالی، خطرات جانی نیز برای مصرف‌کنندگان به همراه داشته باشند.
حال که توان کمک اقتصادی وجود ندارد، ما با تلاش خودمان حرکت کنیم. تصورمان بر این است هر ایرانی وطن‌پرست در این شرایط اقتصادی باید به مردم و دولت یاری رساند