در گفتوگو با مدیرعامل شرکت زاو مطرح شد؛
برای حمایت از تولیدکنندگان داخلی، مدیران سختگیریها را کم کنند
صنعت برودت در کشور رشد چشمگیری داشته است. این توسعه و رشد بیشک نتیجه تلاش شرکتهای پیشرو در عرصه صنعت بزرگ برودت است. تلاشهای مستمر مهندسان داخلی در دهههای اخیر، ایران را تا حدی در زمینه صنعت سردسازی خودکفا کرده است. «شرکت زاو» یکی از قدیمیهای عرصه صنعت سردسازی است که از سال ۱۳۶۵ در این حوزه فعالیت میکند و خود را پیشرو در فنآوریهای نوین موجود در صنعت برودت میداند. حال و هوای پایان سال و ایام باقیمانده تا نوروز ۹۴ بهانه خوبی بود تا سری به شرکت زاو بزنیم و گفتوگویی با «مهندس فرهاد غفوری»، مدیر عامل شرکت داشته باشیم. مدیری که به سبب علاقه و عشق به صنعت برودت از همان ابتدای کار خود در همین رشته و صنعت تحصیل و فعالیت کرد.
آقای مهندس غفوری از چه زمانی وارد صنعت برودت شدهاید و برای رسیدن به اهداف خود در این حوزه چه روندی را طی کردهاید؟
از سال ۱۳۵۸ در رشته صنایع برودتی فعالیت خود را آغاز کردم و در چندین سمت دولتی در همین حوزه فعالیت کردم که یکی از این پروژهها، نصب سردخانه ۲۰ هزار تنی در مجتمع انبار سردخانه شهید امینزاده بود. در حالی که زمان شروع به کار من در حوزه برودت، ایران در شرایط جنگ تحمیلی به سر میبرد، اما در همان زمان ما از فعالیت دست نکشیدیم و در چندین شهر ایران سردخانه ساختیم. بعدها با وجود سمتهای دولتی که داشتم به سمت خصوصیسازی روی آوردم. در نهایت سال ۶۵ شرکت زاو فعالیت خود را آغاز کرد و در طول بیش از دو دهه فعالیت مسمتر در صنعت سردسازی این شرکت موفق به اجرای بیش از ۶۰ پروژه در انواع و مقیاسهای متفاوت شده است. البته در ابتدای کار بیشتر در زمینه نصب سردخانه فعالیت میکردم که به مرور زمان طراحی، مهندسی و پیمانکاری سردخانه سرلوحه کارهایمان قرار گرفت.
امروز شرکت زاو با چه هدف و رویکردی فعالیت میکند؟
فعالیتهای شرکت زاو در حال حاضر محدود به ایران نیست و این شرکت اولین صادرکننده خدمات طراحی و مهندسی و پیمانکاری در بخش صنعت برودت در ایران است. ضمن اینکه تلاش برای دستیابی و استفاده از برترین فنآوری روز دنیا، تربیت کادر فنی کارآمد، انتقال و آموزش دستاوردهای صنعت برودت به دستاندرکاران داخل کشور بخشی از اهداف اصلی این شرکت است که با برگزاری چندین سیمنار آموزشی در راستای رسیدن به این هدف تلاش کردهایم. در کنار همه این اهداف، مهمترین هدف و رسالت شرکت انجام کار کیفی است؛ به همین جهت پروژههایی که شرکت زاو در آن حضور داشته بعد از ۱۵ تا ۲۰ سال ارزششان مشخص میشود.
چه پروژههایی در سطح کشور و دیگر کشورها داشتهاید؟
اجرای بزرگترین سردخانه خاورمیانه در ایران با بهرهبرداری از پیشرفتهترین تجهیزات روز دنیا از جمله تلاشهای این شرکت است. این سردخانه که در شهر صنعتی شمسآباد واقع شده است، ۳۶ هزار متر زیربنا دارد و دارای ۴۸ اتاق رنگ موز است. یکی از ویژگیهای این سردخانه، دمای زیر صفر سردخانه است که میتوان در کنار موز، بستنی نیز نگهداری شود.
در صنعت نفت نیز برای سکوی نفتی بهرگانسر و سلمان دالان و شرکتهای تاسیسات دریایی و صدرا دو پروژه اجرا کردهایم. همچنین جزء اولین شرکتهای ایرانی بودیم که در خارج کشور پروژه سردخانه اجرا و تعداد زیادی پروژهای صنعتی به نام خود ثبت کردهایم. در کشورهایی همچون امارات، چین و افغانستان پروژه اجرای سردخانه داشتیم. یکی از این پروژهها در چین بود که یک سردخانه ۱۰۰ هزار تنی طراحی و تولید کردیم. ضمن اینکه نخستین پروژه خارج کشور شرکت زاو مربوط به ۲۵ سال پیش است که در کشور امارات اجرا شد و امروز بعد از گذشت این همه سال، هنوز دستگاهها ارزش واقعی خود را از دست ندادهاند و درآمدزایی خوبی را برای صاحب آن مجموعه رقم زده است. از این رو برای آنکه بتوانیم نام محصول ایرانی در جهان به خوبی بدرخشد باید در ظاهر و باطن محصول کیفیت را در سرلوحه کار خود قرار دهیم.
شرکت زاو برای رسیدن به اهداف خود، چه فنآوریهایی را وارد ایران کرده است؟
اکنون بر اساس اهداف شرکت زاو، فنآوری الکترونیک را به کمک شرکت دانفوس وارد صنعت تهویه مطبوع ایران کردهایم. فنآوریی که دقت را بالا میبرد و در انرژی صرفهجویی میکند، ضمن اینکه اجازه خطای انسانی را کاهش میدهد و دستگاه دیرتر از بین میرود.
بیشتر تولیدات شرکت شما در چه حوزه و زمینهای است؟
به جرات میتوانم بگویم، شرکت زاو محصولاتی را تولید میکند که دیگر شرکتهای ایرانی تولید نمیکنند. همچون یونیت کمپرسورها که برای سامانههای آمونیاکی از آن استفاده میشود. در واقع مجموعهای از کمپرسورها در مدلهای مختلف، سنسورهای گاز، شیرهای انبساط الکترونیک، درهای سردخانهای و تکهای و در نهایت پکیج کمپرسور (پاورپک) در انواع مختلف طراحی و تولید میکنیم. ضمن اینکه پروژههای خاص که نیازمند درجههای خاص است، برای نگهداری پلاسمای خون اجرا میکنیم.
فنآوریهایی که در کارخانه شما استفاده میشود، بیشتر ار کدام برند الگوبرداری کرده است؟
با شرکت بیتزر آلمان و دانفوس دانمارک ارتباط نزدیکی داریم اما در حال حاضر تمام طراحیها توسط مهندسان شرکت و براساس همان اصول اولیه انجام میگیرد.
در خصوص یونیت کمپرسورهایی که تولید میکنید، چه مقدار از مواد اولیه را از ایران و چه میزان از خارج تامین میکنید؟
یکی از جذابیتهای فعالیت ما در همین است که با بهروزترین شرایطی که در دنیا است، حرکت میکنیم. یک بخشی از قطعات در ایران تولید میشود. به طور مثال بلوک کمپرسور را از آلمان میآوریم، اما الکتروموتور کمپرسور را اگر آمونیاکی باشد از یکی از شرکتهای ایرانی خریداری میکنیم. ضمن اینکه شاسی و تابلوی برق آن را در ایران میسازیم. ولی شیر آمونیاکی در ایران ساخته نمیشود. از همه مهمتر ما روی دستگاههای تولید شرکت مهندسی، طراحی و در نهایت گارانتی انجام میدهیم و سامانه را راهاندازی میکنیم.
مزیتهای یونیت کمپرسورهایی که تولید میکنید در چیست؟
این کمپرسور ۴۰ درصد از کالاهای مشابه خود ارزانتر است. آمونیاکی بودن یونیت کمپرسورهای تولیدی شرکت زاو یکی از ویژگیهای آن است که در بازار ایران نیز کمتر ساخته میشود. البته به تازگی برخی از شرکتها خط تولید این کالا را شروع کردهاند. بزرگترین مزیت یونیت کمپرسور، صرفهجویی در انرژی است. ضمن اینکه یونیت کمپرسورها از نظر هزینه اقتصادی برای مصرفکننده مقرونبهصرفه است. چرا که امروز برعکس گذشته در سوپرمارکتها بهجای آن که چند یخچال با چند موتور کار کند، چند یخچال با یک موتورخانه و یک یونیت کار میکند. در واقع یک یونیت ۳۰ یخچال را سرویس میدهد. در اینجا یک نکته را باید یادآور شد که رشته یونیت کمپرسور یک رشته نو و جدیدی است که در ایران وارد شده. شرکت زاو جزء اولین شرکتهای سازنده یونیت کمپرسور است. بیش از ۱۵ سال است، زاو سردخانهها را با یونیت سرویس میدهد. اکنون یکی از تولیدات سردخانههای فریونی سنترال (کنترل) است. ضمن اینکه تمام سردخانههای فریونی با دیفرانس برقی تولید میشود. اما ما به صورت مرکزی سردخانههای فریونی با دیفرانس گاز داغ تولید میکنیم.
یونیت کمپرسورهای شرکت در چه انواع و ظرفیتهای تولید میشود و بیشتر مشتریان شما چه صنایعی هستند؟
یونیت کمپرسورها در سایزهای متفاوت تولید میشود. از جمله یونیتهای کوچک ۵ اسب بخار و یونیت کمپرسور ۱۵ اسب بخار تا ۶۰۰ اسب بخار تولید کردهایم. اکنون ظرفیتهای یونیت کمپرسورهای آمونیاکی شرکت بالا رفته و به راحتی میتوانیم ۳۰ هزار تن سردخانه را با ۵ یونیت سرویس دهیم. این محصول بیشتر در صنایع غذایی، کشاورزی، پروتئینی، لبنی مورد استفاده قرار میگیرد.
برای افزایش سهم خود در بازار کمپرسور ایران، چه برنامههایی دارید؟
اولویت ما برای پیدا کردن جایگاه خود در بازار ایران، ساخت دستگاههای باکیفیت است. در کنار کیفیت به دنبال افزایش خط تولید یونیت کمپرسورهایمان هستیم.
فنآوریهای جدیدی که در عرصه سردخانهای وارد دنیا شده چه مواردی هستند و شما چقدر به این موضوع آشنایی دارید که این فنآوریها را وارد ایران کنید؟
شرکت ما جز معدود شرکتهایی است که به دنبال دانش فنی روز دنیا است. پایه اولیه ساخت سامانه برودتی شبیه به هم است. ولی بزرگترین و جدیدترین بخش که وارد این سامانه شده است اپلی کیشن الکترونیک است. از این رو دقت اندازهگیریها و دقت مانیتورینگ بالا رفته است. مانیتورینگ راه دور عملی شده است. تجهیزات شبکه کاملا به روز شده است و ما جدیدترین برنامههای شبکهای را وارد سامانههای برودتی کردهایم.
در ادامه «مهندس علیرضا خلیلی» مدیر فروش بخش الکترونیک شرکت زاو، به گفتوگو پیوست و چند سوال فنی ما را پاسخگو بود.
چه فنآوریهای جدیدی تاکنون در صنعت برودتی وارد کشور شده است ؟
ابتدا بهتر است دو موضوع صنعت تهویه مطبوع و صنعت برودتی را از هم تفکیک کنیم. اهمیت اطمینان از سامانه کنترل به مراتب در صنعت برودت بالاتر از صنعت تهویه مطبوع است. بنابراین در صنعت برودت کمی سنتیتر به موضوع نگاه میشود. یعنی ریسک آوردن فنآوریهای جدید در صنعت برودت به مراتب بالاتر از صنعت تهویه مطبوع است. در واقع در صنعت تهویه مطبوع فنآوریهای جدید بیشتری به بازار ارایه میشود. همچنین در این صنعت از محصولات جدید بهتر استقبال میکنند.
با توجه به اینکه شما در اتوماسیون سردخانهای فعالیت دارید، چه روشهایی برای اتوماسیون سردخانه وجود دارد و هرکدام چه مزایا و معایبی دارد؟
اصولاً دو دیدگاه وجود دارد؛ در دیدگاه اول یک سامانه صد درصد مبتنی بر تجهیزات الکترومکانیکی سنتی و دیدگاه دیگر سامانههایی که مبتنی بر سامانههای جدید و نوین است. البته متقاضیان میتوانند بر اساس نیاز خودشان ترکیبی از این دو سامانه را انتخاب کنند. سامانههای سنتی را بیشتر افراد میتوانند در مکانهای دوردست سرویسدهی کنند، اما در سامانههای پیشرفته این امکان کمتر وجود دارد. دو تفکر سنت گرا و نوگرا در صنعت برودت در تقابل با هم هستند.
چشمانداز شرکت زاو برای رسیدن به فنآوریهای جدید چیست؟
ما جزء شرکتهایی هستیم که اعتقاد داریم برای جلو رفتن باید به سمت سامانهها و فنآوریهای جدید حرکت کنیم. چرا که نیازهای جامعه جدید، دستگاههای جدید را میطلبد. ما این موضوع را در خط مشی شرکت زاو قرار دادهایم و قصد داریم، نوگرایانه به موضوع نگاه کنیم. ضمن اینکه امروز مساله آموزش در صنعت تهویه و تاسیسات بسیار مهم است و باید از مقاطع هنرستان این آموزش شروع شود تا اثرگذاری خود را داشته باشد. صنعت تهویه مطبوع و برودت یک فنآوری و دانشی مبتنی بر تجربه است که به لحاظ اجرایی نیازمند افراد با تجربه است.
هر کدام از روشهای اتوماسیون سردخانه چه معایب و مزایایی دارد و کلاً اتوماسیون سردخانه به چه منظور انجام میشود؟
به هرحال در اتوماسیون سردخانه آنچه مهم است، حفظ کیفیت محصولی است که نگهداری میشود. اما اولویت بعدی ما، ایمنی افراد و پرسنلی است که در اینمجموعهها فعالیت میکنند. ضمن اینکه پایداری فعالیت تجهیزات و حفظ تجهیزات دارای اهمیت است. سامانههای سنتی در شرایط فعلی دارای دقت لازم نیست. درحالیکه سامانههای مکانیکی یا الکترومکانیکی معمولاً دارای دقت مورد نیاز استانداردهای جدید هستند. یکی از نکاتی که باید توجه کرد، تأثیر اتوماسیون در کاهش مصرف انرژی است.
درهای صنعتی را در چه ابعادی تولید میکنید و چه مزایایی دارد؟
اولین موضوعی که در این سامانهها مطرح است، بیشک میزان تاثیر درِ یک سردخانه در ضریب نفوذ هوا و عایقبندی مطرح میشود. اما مساله دیگر در باره درهای سردخانه باتوجه به ترددی که در سالنهای سردخانه میشود، موضوع طول عمر درها است که از این جهت نیز موفق بودهایم. ضمناینکه درهای تولیدی شرکت دارای تنوع است و با توجه به نیاز، بدون محدودیتی در ابعاد مختلف تولید میشود. همچنین، بخش اتوماسیون میتواند در این محصول دخیل باشد و درها به صورت اتوماتیک میتواند باز و بسته شود. نکته قابل توجه این است که نوع رنگی که به این درها زده میشود در برابر اشعه ماورای بنفش مقاومت دارد.
مهندس غفوری بفرمایید با توجه به سوء اثر بسیاری از گازهای برودتساز سنتی و معاهدات بینالمللی نظیر پیمان کیوتو برای تغییر این گازها و آسیب دیدن کمتر لایه ازون و محیط زیست، شرکت شما چه برنامههایی داشته و دارد؟
صنعت برودت به سبب مسایل زیستمحیطی نسبت به صنایع دیگر از اهمیت بالایی برخوردار است. یکی به سبب سوراخ بودن لایه ازون و صدمههایی که به محیط زیست وارد کرده است و دیگری به علت مصرف بالای انرژی در این صنعت سبب گرمایش زمین شده است. بنابراین تولید یک نوع سامانه برودتی با کیفیت، میتواند به محیط زیست کمک کند.به همین منظور یکی از علتهایی که از فنآوری الکترونیک در محصولاتمان استفاده میکنیم نگهداری محیط زیست و صرفه جویی در انرژی است. بیشک برای این کار باید از مبدلهای جدید و مبدلهایی که به لایه ازون آسیب نرساند، استفاده کنیم. همچنین تولیدکنندهها باید تلاش کنند از گازهای جایگزین استفاده کنند که این امر نیازمند دانش فنی به روز است.
شرکت زاو در همین زمینه با دفتر حفاظت لایه ازون همکاری خوبی دارد، ضمن اینکه با سازمان محیط زیست از بعد علمی همکاری داریم. همچنین در پروژههایمان اگر بخواهیم از گاز فریون استفاده کنیم به جای استفاده از گاز فریون ۲۲ بیشتر از گاز R134a و R404 استفاده میکنیم. اما بیشتر از گازهای آمونیاکی که گازهای طبیعی هستند، استفاده میشود.
در حال حاضر کشور ایران در این حوزه چه جایگاهی قرار دارد؟
متأسفانه وضعیت مطلوبی وجود ندارد. چرا که بیشتر تولیدکنندگان از گاز فریون ۲۲ استفاده میکنند و تعداد محدودی از شرکتها، از مبدلهای جایگزین بهره میبرند. به هرحال تولیدکنندگان برای استفاده از این مبدلها، نیازمند دانش فنی روز دنیا هستند، به همین سبب نیازمند کمک و حمایت هستند. شاید از ما تولیدکنندگان حمایتهای زبانی زیاد میشود، اما پشتیبانی خاصی صورت نمیگیرد. این در حالی است که تولیدکنندگان ما پتانسیل ساخت محصول باکیفیت را دارند. نکته دیگر این است وقتی هدفمان توسعه تولید داخل است، باید اصل کار را در تولید داخل، کیفیت بدانیم.
حال که بحث به حمایت از تولیدکننده داخلی رسید، چه مشکلاتی سد راه تولیدکنندگان ایرانی است و علت را چه می بینید؟
اولین مشکل این است که کار برای حمایت از تولیدکننده کم شده است. متاسفانه نرخ رشد اقتصادی کشور منفی است و تا زمانی که این موضوع جریان داشته باشد، کار برای تولیدکننده در کشور کم است. وقتی خزانه کم باشد، از بودجه جاری کشور کم نمیشود، بلکه از بودجههای عمرانی کسر شده. درنهایت فعالیت و پروژههای عمرانی کم میشود و به طبع این موضوع صنعت آسیبپذیر میشود.
برای حل مشکلات پیشروی، مجلس و دولت چه اقداماتی میتوانند انجام دهند؟
من به عنوان یک تولیدکننده داخلی با صراحت میگویم، بیشتر از تحریمهای خارجی، تحریمهای داخلی بیشتر روی ما اثر بخش بوده و کار را برای ما سخت کرده است. تحریم داخلی به نحوی سبب میشود، کار انجام نشود. وقتی جنسی را وارد میکنیم، باید در قبال آن پولی را از طریق بانکها انتقال داد که متأسفانه امکان انتقال وجود ندارد. به همین منظور باید میلیونها تومان، هزینه صرافیها کرد. یا زمانی که جنس به گمرک میرسد، سختیهای خاص خود را دارد. از جمله اینکه به استانداردهای محصولاتی همچون کمپرسور، اعتراض میکنند، این در حالی است که در ایران استاندارد کمپرسور وجود ندارد. مشکل دیگر این است که جنس خوب آوردن در این کشور بسیار سخت است، چراکه استانداردهای خاص خود را دارد و بازرسان فنی که میخواهند محصول را بررسی کنند، دانش فنی لازم را ندارند. از این رو سختگیریهای زیادی دارند. مهندس نعمتزاده حرف خوبی دارد، که میگوید: آن کارهایی که نباید انجام دهیم را اگر بنویسم میشود یک کتاب.
وقتی محصولی استاندارد CE اروپا را دارد و هنوز استانداردهای ما قوی نیست، باید مورد قبول بازرسان فنی باشد. امروز تولیدکنندگان آگاه هستند و به دنبال جنس باکیفیت هستند تا دستگاه بعد از مدت کوتاهی خراب نشود. در نهایت بورکراسیهای اداری و قانونهای دست و پاگیر در بخش واردات و صادرات نه تنها دست و پای تولیدکننده را بسته است، بلکه سبب میشود صنعت روبه جلو حرکت نکند. اما یکی دیگر از چالشهایی که با آن روبهرو هستیم عدم وجود قوانین صادرات مجدد در کشور است. چرا که به سبب تحریمها، شرکتها مجبورند از انواع جنسهای خارجی در انبارشان داشته باشند. اجناس وارداتی که ممکن است همه آنها مورد استفاده قرار نگیرد. اما ممکن است یک کشور به این جنس نیاز پیدا کند و تنها جایی که در آن زمان کالای مورد نیاز را دارد، ایران است. اگر هم بخواهد به کارخانه سفارش دهد باید ۸ هفته تولیدش به تعویق بیفتد. به همین جهت به ایران سفارش میدهند، اما ایران به دلیل اینکه قوانینی برای صدور مجدد را ندارد، نمیتوان آن کالای وارداتی را مجدد ارسال کنیم. درحالیکه کشورهایی همچون امارات از این راه درآمدزایی دارند. صادرات ضامن تداوم کار است به همین جهت برای پروژههایی که در خارج کشور سفارش داریم علاقهمندیم بهترین کار را ارایه دهیم.
به نظر شما، صادرات در بخش صنعت چقدر اهمیت دارد؟
ایمنی و واکسیناسیون ما تولیدکنندهها، صادرات محصولاتمان است. در صنعت اگر صادرات باشد، هیچگاه آسیب نمیبیند. بنابراین، برای صادرات باید دست و پای تولیدکننده باز باشد. یکی از دلایل ترس مسئولان این است که برخی از افراد با ارز دولتی جنسی را وارد میکنند و با ارز آزاد آن را به فروش میرسانند. بهترین راهکار این است که نرخ ارز تک نرخی شود تا شاهد سوءاستفاده برخی از افراد نباشیم.
با توجه به اینکه روزهای پایانی سال ۹۳ را میگذرانیم، شرکت زاو و صنایع برودتی چه برنامههایی برای سال جدید دارد؟
امسال سال رو به جلویی نبود و تلاش همه بر این بود که به نحوی موقعیت خود را حفظ کنند. اما برای سال جدید برنامههای زیادی در نظر داریم. به ویژه پیشبینیهایی که درباره تحولات سیاسی کشور میشود، نه تنها ما بلکه تمام کشور ایران جهتبندی کرده است تا پس از رفع تحریمها بتواند جهش خوبی داشته باشد، چه در زمینه بازار داخلی و چه در زمینه بازار خارجی. به همین جهت آرزو میکنیم، یک زمانی برسد تا بتوانیم کار واقعی و پربازده انجام دهیم. بدون شک بدانید، کشور ایران در صنعت برودتی در خاورمیانه پیشرو است و در صنعت تهویه مطبوع جز بهترینها هستیم. فقط کافی است برای حمایت از تولیدکنندگان داخلی مدیران کمی سختگیریها را کم کنند.
شرکت زاو و شخص شما در ایام نوروز چه رسم و آیینی دارد، آیا شرکت در این ایام تعطیل است؟
ما همه ایرانی هستیم و همچون ایرانیهای دیگر به رسم و رسومات نوروز پایبندیم. یکی از رسوماتی که شرکت زاو چند سالی است که به جای سررسید، به همکاران و پرسنل شرکت کتاب شعری هدیه میدهد تا ارزشهای ادبیات فارسی را حفظ کند و زنده نگه دارد. اینجانب در کنار این رشته صنعتی، ادبیات را دوست دارم و بسیاری اوقات وقتی با مهندس خلیلی سوار ماشین هستیم اگر درباره برودت صحبت نشود راجع به شعر صحبت میکنیم. ضمن اینکه کارخانه و شرکت در این ایام مبارک صددرصد تعطیل نیست. بلکه فرصت مناسبی است برای انجام کارهای عقب افتاده. در پایان در این سال جدید برای تمام همکاران و دوستانمان آرزوی سلامتی داریم و امیدواریم با شروع سال نو، امیدها تازه شود.
شرکت زاو چند سالی است که به جای سررسید، به همکاران و پرسنل شرکت کتاب شعری هدیه میدهد تا ارزشهای ادبیات فارسی را حفظ کند و زنده نگه دارد